Όταν οι Έλληνεs έψαχναν τη Γη της Επαγγελίας.

21/5/12   5:12 μ.μ.
Ακούς τους μεν να λένε πώς γίνεται να νιώθεις ρατσιστής όταν και οι Έλληνες πήγαν στο εξωτερικό και έγιναν μετανάστες. Από την άλλη ακούς τους δε να λένε «ναι, αλλά οι Έλληνες πήγαν έξω και έκαναν προκοπή δεν έκλεβαν, ούτε έσφαζαν». Ένα είναι σίγουρο. Οι Έλληνες δεν παραδειγματιζόμαστε από το παρελθόν μας.

Ανέκαθεν η Ελλάδα (με την ευρύτερη έννοια του όρου, και όχι με την σύγχρονη κρατική ταύτιση), ήταν τόπος που «γεννούσε» μετανάστες. Σε όποιο σημείο της Ιστορίας και αν κοιτάξεις θα δεις τον δοκιμασμένο αυτόν λαό, να φορτώνεται με ένα σάκο στην πλάτη με μερικά υπάρχοντα και να σκορπίζεται σε όλες τις «γωνιές» του πλανήτη αναζητώντας μία καλύτερη ζωή. Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, οι Έλληνες πάτησαν το πόδι τους σε κάθε σημείο του πλανήτη, είτε δημιουργώντας αποικίες, είτε παροικίες, είτε αφήνοντας το στίγμα τους προτού αφομοιωθούν στις νέες κοινωνίες που επέλεγαν να ζήσουν.

Πλέον τα πράγματα δεν είναι έτσι. Η Ελλάδα βιώνει κύματα -αλλεπάλληλα η αλήθεια είναι- μετανάστευσης, «αθλίων» της Ασίας που ψάχνουν την Γη της Επαγγελίας. Η Γη της Επαγγελίας όμως δεν είναι η Ελλάδα για αυτούς, αλλά οι χώρες της δυτικής Ευρώπης. Δυστυχώς για όλους όμως, το «Δουβλίνο 2» τους εγκλωβίζει εδώ.

Σκοπός δεν είναι να κατηγορήσεις ούτε τους γηγενείς ως ρατιστές ούτε τους μετανάστες ως τις πηγές όλων των κακών. Σκοπός είναι -για ένα σοβαρό κράτος- να ελέγχει τα σύνορά του. 

Η Ελλάδα το κάνει αυτό;Ομολογουμένως όχι! Επειδή όμως και οι Έλληνες έχουν πάει μετανάστες σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης, καλό θα ήταν να παίρναμε μερικά παραδείγματα οργάνωσης αλλά και ανθρωπιάς από τις χώρες που υποδέχθηκαν τους συμπατριώτες μας....

Όλοι οι μετανάστες μαζί με τους Έλληνες, πηγαίνοντας στην Αμερική κρατούνταν για ημέρες στο πασίγνωστο Έλις Άιλαντ, το οποίο για πρώτη φορά λειτούργησε το 1890. Ήταν κάτι σαν τα αναμενόμενα «κέντρα υποδοχής παράνομων μεταναστών». Εκεί όλοι περνούσαν από ιατρικές εξετάσεις, και εάν πληρούσαν συγκεκριμένες προδιαγραφές πολιτογραφούνταν, εάν όχι, τότε αναγκαστικά στέλνονταν πίσω στην πατρίδα τους.

Την εποχή εκείνη, των πρώτων μεταναστευτικών ρευμάτων προς τις ΗΠΑ,από το 1890 έως το 1920 περίπου, η κοινή γνώμη κατηγορούσε τους αλλοδαπούς για όλα τα δεινά. Η δημόσια υγεία, όσο και η εγκληματικότητα ήταν στο στόχαστρο. Αφίσες σε όλη την επικράτεια κυκλοφορούσαν που έλεγαν «O! Close the gates!», ενώ η Ένωση Περιορισμού Μεταναστών ήθελε να σταματήσουν να έρχονται μετανάστες. Όλοι οι ξένοι ήταν κακοί; Φυσικά όχι, στόχος του τότε ρατσισμού ήταν οι άνθρωποι κυρίως από τον ευρωπαϊκό νότο, την ανατολική Ευρώπη, αλλά και οι Καθολικοί. Οι Αμερικανοί είχαν τα δικά τους πρότυπα έθνους, στα οποία ο Έλληνας δεν μπορούσε να προσαρμοστεί.

Μπορεί η πλειοψηφία των Ελλήνων να εργάστηκε σκληρά στην Αμερική, με τους άνδρες κυριολεκτικά να υπέφεραν στα ορυχεία και στις κατασκευές σιδηροδρόμων, όμως ανήκαν στις ομάδες που θεωρούνταν ύποπτες για την δημόσια τάξη. Έλληνες, Ιταλοί, Ισπανοί έμπαιναν πολύ εύκολα στο στόχαστρο.

Όπως περιγράφει ο Νταν Γεωργακάς, ομογενής καθηγητής Ιστορίας, όσο περίεργο και εάν ακούγεται, οι Έλληνες έγιναν μέχρι και στόχος της ρατσιστικής οργάνωσης Κου-Κλουξ-Κλαν, η οποία έκανε επιθέσεις κυρίως σε μαύρους. «Η Κ.Κ.Κ. έκανε επιθέσεις ειδικά στους Έλληνες. Για κάποιο λόγο οι Έλληνες εκνεύριζαν την οργάνωση. Στην Φλόριδα μάλιστα είχαν σημειωθεί και μάχες με πυροβολισμούς αλλά και μαχαιριές». Αυτός άλλωστε ήταν την εποχή εκείνη ο λόγος για την ίδρυση της ελληνικής οργάνωσης στις ΗΠΑ, ΑΧΕΠΑ, που ήθελε να οργανώσει τους Έλληνες, οι οποίοι εκείνη την περίοδο είχαν την ίδια αντιμετώπιση με τους μαύρους.

Στο σημείο αυτό αξίζει αν σημειωθεί πως όλοι οι νόμοι που περιόριζαν τους μαύρους εφαρμόζονταν ξεχωριστά και στους Έλληνες, εν αντιθέσει με όλες τις άλλες εθνοτικές ομάδες λευκών. Ο Νταν Γεωργακάς περιγράφει πως σε όσα μέρη δεν επιτρεπόταν να μπει μαύρος, δεν έμπαινε και ο Έλληνας, ενώ σχολιάζει και το εξώφυλλο μίας εφημερίδας που έγραψε κάποια στιγμή πως «Λευκή γυναίκα εθεάθη με Έλληνα»...

Με τους Αμερικανούς να βγάζουν υποτιμητικά παρατσούκλια σε όλες τις εθνοτικές ομάδες, δεν μπορούσαν να αφήσουν εκτός και τους Έλληνες. Τους ονόμαζαν «Dirty Greeks», δηλαδή «βρωμοέλληνες». Ο λόγος απλός. Την περίοδο εκείνη όλοι οι Έλληνες μετανάστες που έφταναν στην Αμερική είχαν σκοπό να βγάλουν μερικά χρήματα και να επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Έτσι αυτοί που επέλεγαν τον δρόμο της ξενιτιάς ήταν οι άνδρες που θα δούλευαν σε χειρονακτικές εργασίες. Υπολογίζεται πως μεταξύ 1918 και 1922, το 90% των ομογενών στις ΗΠΑ, ήταν άνδρες. Όλοι αυτοί ζούσαν σε μικρές συνοικίες, και σύχναζαν σε καφενεία, μία κλασσική ελληνική συνήθεια την οποία η Αμερικανοί δεν μπορούσαν να κατανοήσουν.

Έτσι πέραν του ότι τους θεωρούσαν βρωμερούς, τους έβγαζαν εκτός και από τις εθνοτικές ομάδες των λευκών, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να γραφτούν σε συνδικάτα Ευρωπαίων, αλλά να δημιουργούν μόνοι τους αντι-συνδικάτα με Τούρκους και Αλβανούς... Ενώ μετά από ένα σημείο λόγω του ότι δεν έβρισκαν δουλειά αναγκάζονταν να στρέφονται προς την εγκληματικότητα.

Κάποια στιγμή και ενώ η Ελλάδα στην Μικρά Ασία γιγαντώνεται, το 1921 στις ΗΠΑ ο ελληνισμός θεωρείται κάτι το βρωμερό. Κάτω από την πίεση της κοινής γνώμης οι Αμερικανοί ψηφίζουν έναν νόμο σύμφωνα με τον οποίο περιρίζονται να μεναταστευτικά ρεύματα από την νότια Ευρώπη, ενώ θα επιτρέπεται πλέον μόνο σε 100 Έλληνες τον χρόνο να μπαίνουν στην Αμερική.

Αυτό οδήγησε δεκάδες ανθρώπους να πηδούν στην θάλασσα μερικά χιλιόμετρα προτού τα πλοία προσαράξουν στο νησί Έλις προκειμένου να αποφύγουν τους ελέγχους και την αναγκαστική απέλαση. Τι έκαναν; Κολυμπούσαν μέχρι την στεριά και ύστερα περιφέρονταν ως... λαθρομετανάστες. Τι ειρωνεία, εάν σκεφτείς όλους όσους μιλούν για την λαθρομετανάστευση, και με στόμφο υποστηρίζουν πως οι Έλληνες που έφυγαν στο εξωτερικό πήγαν πάντα νόμιμα. Η αλήθεια ωστόσο είναι πως στην πλειοψηφία τους, και ειδικότερα οι Έλληνες μετανάστες της δεκαετίας του '50 και ύστερα ήταν απολύτως νόμιμοι, όμως η περίοδος που εξετάζεται εδώ είναι αυτή των αρχών του 20ου αιώνα.

Ρίχνοντας μία ματιά στο πώς αντιμετωπιστήκαμε εμείς στην ξενιτιά, και σε τι συνθήκες έζησαν ορισμένοι στο Έλις Άιλαντ, το νησί των δακρύων, θα μας βοηθούσε κατά πολύ στο να κάνουμε και μία δεύτερη σκέψη πριν βρίσουμε, κατηγορήσουμε, προπηλακίσουμε, ή λοιδορήσουμε έναν μετανάστη, ο οποίος σε τελική ανάλυση δεν θέλει να βρίσκεται στην Ελλάδα...

Για την Ιστορία πάντως το Έλις Άιλαντ δεν έχει πλέον πάνω του ανθρώπους εξαθλιωμένους, αλλά από την δεκαετία του 1930 χρησιμοποιήθηκε ως κέντρο στο οποίο μάζευαν τους κρατουμένους. Την δεκαετία του 1980 το μετέτρεψαν στο μουσείο μετανάστευσης της χώρας και σε μία μεγαλειώδη τελετή η κυβέρνηση των ΗΠΑ ζήτησε συγγνώμη προς όλους όσους κακομεταχειρίστηκαν στο νησί των δακρύων.