Βιοντίζελ (1)

26/3/12   8:17 μ.μ.
Ένα υποσχόμενο βιοκαύσιμο, παραπλήσιο και άριστο υποκατάστατο του συμβατικού ντίζελ, είναι το βιοντίζελ, το οποίο προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (βιομάζα), όπως είναι τα φυτικά έλαια και τα ζωικά λίπη, ανήκει δε στην κατηγορία των βιοκαυσίμων και για πρώτη φορά παράχθηκε στις αρχές της δεκαετίας του '80 στη Νότια Αφρική.

Το βιοντίζελ προέρχεται από οποιοδήποτε λιπαρό έλαιο φυτικό που μπορούμε να σκεφτούμε. Ακόμα και το ελαιόλαδο, καλαμποκέλαιο, όλα τα φυτικά λάδια, αλλά και τα ζωικά. Σε χώρες όπως η Ιρλανδία, χώρες που έχουν ανεπτυγμένη κτηνοτροφία, φτιάχνουν βιοντίζελ και από τα λίπη που μένουν στα σφαγεία, τα οποία συνήθως απορρίπτονται. Ο τρόπος μετατροπής αυτών των ελαίων στο βιοντίζελ είναι πολύ απλός και μάλιστα μπορεί να γίνει με ελάχιστες συσκευές, που μπορεί να το κάνει ο οποιοσδήποτε.

Το πρόβλημα δεν είναι να το φτιάξεις μόνο, γιατί φτιάχνεται και με απλά μέσα. Το πρόβλημα είναι να έχει τις απαιτούμενες προδιαγραφές. Γιατί τώρα πια, επειδή είναι επίσημο καύσιμο, υπάρχουν συγκεκριμένες προδιαγραφές, ούτως ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί από όλα τα οχήματα χωρίς πρόβλημα. Και τα νεώτερα που είναι πιο ευαίσθητα στις ιδιότητές του. Μάλιστα, αυτή η ευκολία του να το φτιάχνεις και η ιδιότητά του να υποκαθιστά το σύνηθες ντίζελ έχει χρησιμοποιηθεί και σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης. Στην Σερβία, επί παραδείγματι, κατά την διάρκεια του πολέμου επειδή τους είχαν αποκλείσει ως προς το πετρέλαιο, δημιουργήσανε ορισμένα απλά εργοστάσια παραγωγής βιοντίζελ, από τα τοπικά φυτικά λάδια που είχανε, για να τα έχουν τουλάχιστον για να μπορούν να κινήσουν τα τανκς. Για λόγους αμυντικούς. 

Το καθαρό βιοντίζελ έχει ορισμένες ιδιότητες που είναι πολύ καλύτερες ιδιότητες τριβής από τα κανονικά καύσιμα. Δηλαδή, χρησιμοποιώντας βιοντίζελ ο κινητήρας δεν φθείρεται τόσο πολύ όσο όταν χρησιμοποιούμε πετρέλαιο. Αλλά έχει και μια άλλη ιδιότητα: είναι ισχυρότερος διαλύτης. Οπότε ορισμένα πλαστικά μέρη, κάποιες σωληνώσεις, κάποια πλαστικά μέρη, τα οποία υπάρχουν στο αυτοκίνητο, που δεν είναι μέρος του κινητήρα, αλλά είναι κυρίως οι σωλήνες και τέτοια πράγματα, διαλύονται. Οπότε για να κάψουν καθαρό βιοντίζελ τα αυτοκίνητα πρέπει να έχουν ειδικά πλαστικά, τα οποία δεν θα τα επηρεάζει. Αλλά σε μικρές ποσότητες μπορεί να το χρησιμοποιούμε για οποιοδήποτε όχημα.

Το βιοντίζελ είναι πάρα πολύ καλό στο να μειώνει τις εκπομπές του μαύρου καπνού που παράγεται από πετρελαιοκινητήρες που καίνε κακής ποιότητας ντίζελ. Αυτό είναι το ένα όφελος. Το άλλο που έχει, είναι ότι επειδή παράγεται από φυτικά λάδια, από βιολογικά προϊόντα δηλαδή, είναι βιοαποικοδομήσιμο. Δηλαδή, αν βρεθεί στο περιβάλλον, στην θάλασσα ή στο έδαφος, δεν πρόκειται να έχουμε τα προβλήματα ρύπανσης που συνήθως έχουμε με τις πετρελαιοκηλίδες, οι οποίες καταστρέφουν τις ακτές μας, 'τρώνε' τα ψάρια, τα πουλιά και τα λοιπά. Διότι ακριβώς επειδή είναι στην ουσία ελαιόλαδο, δεν έχει αλλάξει τίποτα. Είναι τροφή για τους μικροοργανισμούς. Δηλαδή σε δύο με τρεις ώρες θα έχει εξαφανιστεί. Θα το έχουν φάει οι μικροοργανισμοί που υπάρχουν στην θάλασσα.

Για τον λόγο αυτό έχει υιοθετηθεί σε διάφορα μέρη του κόσμου, κυρίως εκεί που έχουν αυξημένη περιβαλλοντική συνείδηση. Σαν παράδειγμα στην Καλιφόρνια όπου υπάρχουν πολλοί θαλάσσιοι ελέφαντες. Είναι ένα είδος μεγάλης φώκιας που είναι σαν εθνικό ζώο. Δηλαδή, το βλέπει κανείς και μέσα στα λιμάνια ακόμα, τα οποία τα ενοχλούσε πάρα πολύ το πετρέλαιο. Γι' αυτό έχουν περάσει νόμους, όπου σε μεγάλες περιοχές δεν μπορεί να προσεγγίσει οποιοδήποτε σκάφος, είτε ιδιωτικό, είτε εμπορικό σκάφος ή ακόμα και τα γιοτ, παρά μόνο αν καίει βιοντίζελ. Γιατί με αυτόν τον τρόπο αποφεύγουν την ρύπανση της θάλασσας και της πανίδας. Το ίδιο ισχύει και για τα εθνικά τους πάρκα, όπου πάλι τα πούλμαν που πάνε στο Yellow Stone και τα λοιπά, καίνε βιοντίζελ για να μπορεί να αποφευχθεί η ρύπανση.

Παραγωγή και χρήση

Στην Ευρώπη η παραγωγή του πρώτου βιοντίζελ στην Αυστρία (μία από τις χώρες με τη μεγαλύτερη παραγωγή) πραγματοποιήθηκε σε μια πιλοτική μονάδα το 1985, ενώ το 1990 ξεκίνησε η εμπορευματοποίηση του. Το 1991 το πρώτο βιοντίζελ έγινε ευρέως αποδεκτό, εξασφαλίζοντας υψηλή ποιότητα καυσίμου.

Η ανάγκη για τη χρήση εναλλακτικών και ανανεώσιμων καυσίμων έναντι του πετρελαίου και των προϊόντων του έχει αρχίσει να παίζει έναν πολύ σημαντικό ρόλο στον αναπτυγμένο κόσμο, τόσο για περιβαλλοντικούς όσο και για οικονομικούς και διαχειριστικούς λόγους. Σύμφωνα με το Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, υπάρχει ανάγκη προώθησης όλων των εναλλακτικών καυσίμων στον τομέα των μεταφορών, και όχι μόνο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση προτείνει ποσοστό συμμετοχής των βιοκαυσίμων στην αγορά καυσίμων μέχρι 20% έως το 2012.

Έτσι, ήδη χρησιμοποιείται ευρύτατα σε όλη την Ευρώπη, ενώ στις ΗΠΑ η χρήση του αυξάνεται συνεχώς. Θεωρείται το πλέον διαδεδομένο βιοκαύσιμο, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο αυτούσιο όσο και σε διάφορές αναλογίες σε μείγματα με το συμβατικό ντίζελ. Στην Ευρώπη προγραμματίστηκε η χρήση βιοκαυσίμων στα καύσιμα κίνησης σε ποσοστό τουλάχιστον 2% από τις αρχές του 2006, με στόχο την αύξηση τους σε ποσοστό 5,75% μέχρι το τέλος του 2010, με βάση την οδηγία 2003/30/EC της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό σημαίνει ότι το βιοντίζελ θα πρέπει να προστεθεί στο ντίζελ κίνησης τουλάχιστον στα ποσοστά αυτά, αφού είναι πρακτικά το μόνο χρησιμοποιούμενο βιοκαύσιμο που προσφέρεται για ανάμειξη με το συμβατικό ντίζελ.

Για να παραχθεί βιοντίζελ μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε πολλές πρώτες ύλες. Η πρώτη ύλη που κυρίως χρησιμοποιήθηκε για την παραγωγή του βιοντίζελ ήταν το έλαιο ελαιοκράμβης, που θεωρείται ιδανική πρώτη ύλη για το βόρειο ευρωπαϊκό κλίμα. Επίσης, χρησιμοποιήθηκε το ηλιέλαιο, κυρίως στη Γαλλία και στην Ιταλία. Στην Ασία χρησιμοποιήθηκαν το φοινικέλαιο (Μαλαισία) και το σογιέλαιο (Αμερική).

Ως προϊόν ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, το βιοντίζελ είναι καθαρό, μη τοξικό και βιοαποικοδομήσιμο καύσιμο, δεν περιέχει αρωματικές ενώσεις και οι εκπομπές των ρυπαντών οξειδίων του θείου, μονοξειδίου του άνθρακα, άκαυστων υδρογονανθράκων και αιθάλης που προέρχονται από την καύση του στις μηχανές ντίζελ είναι πολύ χαμηλές. Η παρουσία του θείου στα καύσιμα ευθύνεται για τα οξείδια του θείου (SOx) στα καυσαέρια, τα οποία αποτελούν έναν από τους κυριότερους ρύπους του ντίζελ. Στο βιοντίζελ η περιεκτικότητα σε θείο είναι πάρα πολύ μικρή, σχεδόν μηδενική.

Επίσης, το βιοντίζελ περιέχει αρκετό οξυγόνο (περίπου 10% κ.β.), που καθιστά την καύση λιγότερο ατελή, με αποτέλεσμα η περιεκτικότητα των καυσαερίων σε μονοξείδιο του άνθρακα (CO), σε ακόρεστούς υδρογονάνθρακες (H/C) και σε αιθάλη να είναι πολύ μικρότερη απ' ό,τι στο συμβατικό ντίζελ. Επιπλέον, η καύση του βιοντίζελ δεν αυξάνει το επίπεδο του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα (το οποίο είναι υπεύθυνο για το φαινόμενο του θερμοκηπίου), αφού η ποσότητα του C0₂ που απελευθερώνεται κατά τη διάρκεια της καύσης αφομοιώνεται στη συνέχεια από τα φυτά κατά τη φωτοσύνθεση.

Υπάρχουν διάφοροι τύποι βιοντίζελ, όπως είναι το Β100, το οποίο είναι καθαρό βιοντίζελ (απαιτεί μεγάλες αλλαγές για καύση στους κινητήρες), το Β20, που είναι ένα από τα πλέον συνηθισμένα μείγματα του με συμβατικό ντίζελ (20% βιοντίζελ, 80% ντίζελ) κ.ά. Το βιοντίζελ και η αιθανόλη είναι δύο από τα σημαντικότερα είδη βιοκαυσίμων. Πρωταθλητής σε αυτή την προσπάθεια αναδεικνύεται προς το παρόν η Βραζιλία, που με τις απέραντες φυτείες ζαχαροκάλαμου, τη μεγάλη βροχόπτωση και το φθηνό εργατικό δυναμικό παράγει τη μεγαλύτερη ποσότητα αιθανόλης παγκοσμίως και έχει αντικαταστήσει με αυτήν το 20% στην κατανάλωση καυσίμων για μεταφορές. Ουσιαστικά η αιθανόλη είναι ένα είδος αλκοόλης (οινοπνεύματος), που μπορεί να καεί με καθαρό τρόπο ως καύσιμο υψηλών οκτανίων, και αυτή της Βραζιλίας παράγεται από το ζαχαροκάλαμο. Συνήθως η αιθανόλη αναμειγνύεται με τη βενζίνη σε ποσοστό 10% αιθανόλη - 90% βενζίνη, μείγμα που είναι γνωστό ως Ε10, ενώ υπάρχουν και άλλοι τύποι, όπως το Ε85 (85% αιθανόλη και 15% βενζίνη).

Στην Ελλάδα ξεκίνησε ένα μικρό πρόγραμμα πειραματικής χρήσης του βιοντίζελ. Κατ' αρχήν με τέσσερα λεωφορεία του Δήμου Αμαρουσίου τα οποία έτρεξαν κάπου 3.000 χιλιόμετρα με γαλάκτωμα, σε σύγκριση με το κανονικό πετρέλαιο και τα αποτελέσματα ήταν πάρα πολύ καλά. Τελευταία τρέχει ένα άλλο πειραματικό πρόγραμμα σε συνεργασία του ΕΜΠ με την ΒΡ και την ΕΘΕΛ, με πέντε αστικά λεωφορεία Μερσεντές. Οι ερευνητές κοιτάζουν τις εκπομπές καθώς και την κατανάλωση. Τα αποτελέσματα για την ώρα είναι πάρα πολύ καλά.