Ο πολιτικός κατά τον Αριστοτέλη.

Ολόκληρη η ελληνική κοινωνία είναι απογοητευμένη και  θυμωμένη με τους έλληνες πολιτικούς των τελευταίων  δεκαετιών, διότι μας οδήγησαν σε αυτή την δεινή οικονομική  κατάσταση. Η δημοκρατία μας είναι αντιπροσωπευτική και θα  έπρεπε οι πολιτικοί μας να έχουν προβλέψει και διορθώσει  έγκαιρα τα στραβά της ελληνικής κοινωνίας και πολιτείας.  Αντίθετα, δεν έκαναν και πολλά πράγματα. Γιατί, όμως, συνέβη  αυτό; Μήπως φταίμε και εμείς; Με ποιά κριτήρια εκλέγουμε του  πολιτικούς μας; Επικρατεί η άποψη στην Ελλάδα ότι η πολιτική είναι άθλια, ότι  ο ένας υποψήφιος μαχαιρώνει τον άλλο, ειδικά όταν ανήκουν  στο ίδιο πολιτικό χώρο, ότι χρησιμοποιούνται αθέμιτοι τρόποι  ανάδειξης, κλπ. Συχνή προτροπή φίλων και γνωστών σε όποιον  αδέκαστο ήθελε να ασχοληθεί ήταν το “τί τα θέλεις και  μπλέκεσαι;”, “εσύ θα βγάλεις το φίδι από την τρύπα;”, κλπ.  Έτσι, τελικά ασχολιόταν με την πολιτική άτομα κατώτερα των  περιστάσεων. Άλλη περίπτωση ήταν το “καλό παιδί”, ο “καλός  επαγγελματίας”, το “δικό μας παιδί”, κλπ. Ασχέτως εάν κατείχε  τα σχετικά θέματα ή όχι! Αρκεί όμως να είναι κανείς καλό παιδί, ή καλός επαγγελματίας  για να πετύχει στην πολιτική ή σε μία δημόσια θέση; Διότι, το  ζητούμενο δεν είναι να εκλεγεί κανείς, αλλά το εάν θα πετύχει ή  όχι στην συγκεκριμένη θέση. Μήπως χρειάζονται και άλλα  προσόντα; Για το θέμα αυτό ας δούμε μερικές απόψεις του  Αριστοτέλη περί πολιτικής στο έργο του Αριστοτέλη “Ηθικά  Νικομάχεια”; Ο Αριστοτέλης ισχυρίζεται ότι, “ο καθείς κρίνει  ορθώς εκείνα τα οποία γνωρίζει, και ως προς αυτά είναι καλός  κριτής.” (1094b33-1095a1). Άρα, ο ειδικά μορφωμένος είναι  καλός κριτής των ειδικών θεμάτων, ο μαθηματικός για τα  μαθηματικά, ο νομικός στα νομικά, ο αρχιτέκτονας στην  αρχιτεκτονική, κλπ. Αυτός που διαθέτει γενική μόρφωση είναι  καλός κριτής στα γενικά θέματα. Τί εννοούμε όμως γενική  μόρφωση, την μόρφωση του Γυμνασίου-Λυκείου, ή την  πανεπιστημιακή μόρφωση ή κάποιο άλλο επίπεδο; Θα μπορούσε  να είναι καλή γενική μόρφωση, πιθανά, η μόρφωση που αποκτά  κάποιος σε κομματικούς μηχανισμούς, αλλά τα αστικά κόμματα  στην Ελλάδα δεν φαίνεται να εκπαιδεύουν τα στελέχη τους σε  σχολές στελεχών, με σεμινάρια, κλπ. Το “καλό παιδί” σε τί είναι  ειδικά ή γενικά μορφωμένο; Ο “καλός επαγγελματίας” σε ποιά  γενικά θέματα είναι καλός κριτής; Ο Αριστοτέλης αφού αναπτύσσει την άποψή του ότι υπάρχουν τα  επιμέρους αγαθά, τα οποία επιδιώκουν οι διάφορες τέχνες και  επιστήμες, υπάρχει εν τούτοις ένα υπέρτατο αγαθό και ότι αυτό  ανήκει στην “πλέον κυρίαρχο και αρχιτεκτονική επιστήμη,  τοιαύτη δε είναι η πολιτική”. Η πολιτική, λοιπόν, η οποία κατά  τον Αριστοτέλη επιδιώκει το υπέρτατο αγαθό, στην σύγχρονη  Ελλάδα έχει καταντήσει να εκφράζεται από ανθρώπους  κατώτερου επιπέδου ηθικής (“ότι είναι νόμιμο είναι και ηθικό!”),  γνώσης, κλπ. Συνεχίζοντας ο Αριστοτέλης λέγει ότι “η πολιτική  καθορίζει ποιές επιστήμες είναι απαραίτητες στις πόλεις και  ποιές πρέπει να μαθαίνει κάποιος και μέχρι ποιού βαθμού”.  Άρα, χρειάζεται πολύ καλή γνώση πολλών επιστημών για να  κατανοήσει κανείς την πολιτική. Έχουν εντρυφήσει οι σημερινοί  πολιτικοί μας στα προβλήματα της πατρίδας μας σε τέτοιο  βαθμό; Αμφιβάλλω, διότι αντίθετα δεν θα φθάναμε στα  σημερινά οικονομικά χάλια. Κάποιος ή κάποιοι από τους  πολιτικούς μας θα είχαν αντιληφθεί έγκαιρα το πρόβλημα και θα  είχαν ξεσηκώσει τον κόσμο όταν έπρεπε. Θα είχαν “προβλέψει”  την σημερινή κατάσταση και θα είχαν αντιδράσει. Το  μεγαλύτερο προσόν ενός πολιτικού κατά τον Θουκυδίδη είναι “η  ικανότητα της πρόβλεψης”. Με τον Θουκυδίδη, όμως, και τον  πλούτο πολιτικής γνώσης που βρίσκεται στην “Ιστορία” του θα  ασχοληθούμε σε επόμενο άρθρο μας. Συνεχίζοντας με τον Αριστοτέλη, βλέπουμε να ισχυρίζεται ότι  “οι πλέον αξιόλογες επιστήμες, όπως η στρατηγική, η  οικονομική, η ρητορική υπάγονται σε αυτήν (εν. την πολιτική)”.  Επομένως, πρέπει ο πολιτικός να γνωρίζει στρατηγική,  οικονομική, ρητορική, κλπ. σε ικανοποιητικό βαθμό. Στην  σημερινή Ελλάδα θα “τύχει” υπουργός Παιδείας να είναι  γιατρός, υπουργός Υγείας να είναι δικηγόρος, υπουργός  Γεωργίας τέκνο αστικής οικογένειας, κλπ., διότι έτσι επιβάλλουν  οι ισορροπίες του κόμματος, η αντιπροσωπευτικότητα και η  σχέση υπουργικών θώκων με τις εκλογικές περιφέρειες, κλπ. Για  να συνειδητοποιήσουμε το μέγεθος της πολυπλοκότητας των  σημερινών προβλημάτων ας δούμε την περίπτωση του  Κυπριακού προβλήματος.  Όλοι μιλάμε για το Κυπριακό και τα ελληνοτουρκικά, αλλά  ποιός γνωρίζει ότι έχουν γραφτεί πάνω από 150 βιβλία για το  Κυπριακό, στα ελληνικά και αγγλικά, και περισσότερα από 500  επιστημονικά άρθρα; Μπορεί να ασχοληθεί και να κατευθύνει  την ελληνική εξωτερική πολιτική στο Κυπριακό άτομο που δεν  έχει μελετήσει όλα τα παραπάνω ώστε να έχει συλλάβει όλες τις  παραμέτρους και διαστάσεις του προβλήματος; Κλείνοντας, θα  ήθελα να συνοψίσω γράφοντας ότι εφόσον ο Αριστοτέλης  θεωρεί ότι η πολιτική επιδιώκει πρώτον το υπέρτατον αγαθό δεν  θα πρέπει να επιτρέπουμε την ενασχόληση με την πολιτική  ανθρώπων που δεν έχουν ηθική.  Δεύτερον, η πολιτική εμπεριέχει πολλές επιστήμες, άρα δεν  πρέπει να επιλέγουμε ως πολιτικούς ανθρώπους που είναι  αμαθείς ή ημιμαθείς, αλλά ανθρώπους έχουν καλή γνώση και  έμφυτη τάση στην μελέτη, ανεξάρτητα βέβαια από  πανεπιστημιακά πτυχία. Πηγή : Βασίλης Τσιάντος, Καθηγητής του ΤΕΙ Καβάλας              tsiantos@otenet.gr, vtsiantos.blogspot.com